🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Malina szponka jest cenną rośliną w permakulturze ze względu na jej smaczne i pożywne owoce, które można spożywać na surowo, przetwarzać na dżemy, soki, kompoty czy wina. Posiada również właściwości lecznicze – owoce są bogate w witaminę C i antyoksydanty. Liście można wykorzystać do przygotowania herbaty o działaniu przeciwzapalnym. Roślina ta dobrze sprawdza się jako żywopłot ochronny, zapewniając schronienie dla dzikiej fauny i ptaków. Jej rozbudowany system korzeniowy pomaga w stabilizacji gleby i zapobieganiu erozji.
Opis Permapeople
Powiązania
[Jeżyna olbrzymia himalajska @ Plants For A Future](https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Rubus procerus)
Opis botaniczny
Rubus armeniacus, znana również jako malina szponka, to gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae). Jest to krzew kolczasty, osiągający wysokość do 3 metrów. Pędy są pokryte licznymi kolcami, co odróżnia ją od innych malin. Liście są złożone, trójlistkowe, ząbkowane. Kwiaty są białe lub różowe, zebrane w kwiatostany. Owoce to złożone zbiorniki owoców, składające się z wielu małych owocków, otoczonych kielichem kwiatowym podczas dojrzewania. Owoce są czerwone, słodko-kwaśne i bardzo aromatyczne. Pochodzi z regionów Kaukazu i Azji Zachodniej, ale rozprzestrzeniła się na inne części świata, często stając się gatunkiem inwazyjnym.
Uprawa współrzędna
Malina szponka dobrze rośnie w towarzystwie roślin motylkowych, takich jak groch i fasola, które wzbogacają glebę w azot. Dobrze współgra również z ziołami, takimi jak mięta i melisa, które odstraszają szkodniki. Należy unikać sadzenia jej w pobliżu ziemniaków, ponieważ mogą one sprzyjać rozwojowi chorób grzybowych. Dobrze sprawdza się w uprawie mieszanej z innymi krzewami jagodowymi, takimi jak porzeczki i agrest.
Metody rozmnażania
Malina szponka rozmnaża się głównie przez odrosty korzeniowe, co sprawia, że łatwo się rozprzestrzenia. Można ją również rozmnażać przez sadzonki pędowe (tzw. 'wilki') pobierane wczesną wiosną lub jesienią. Sadzonki ukorzeniają się stosunkowo łatwo w wilgotnym podłożu. Możliwe jest również rozmnażanie przez nasiona, ale jest to metoda bardziej czasochłonna i mniej efektywna. W przypadku rozmnażania przez odrosty korzeniowe, należy je ostrożnie wykopać i przesadzić na nowe miejsce, dbając o zachowanie korzeni.
Historia i tradycje
Malina szponka była tradycyjnie wykorzystywana w medycynie ludowej w regionach jej naturalnego występowania. Owoce stosowano w leczeniu przeziębień, gorączek i problemów żołądkowych. Liście używano do leczenia ran i oparzeń. W niektórych kulturach wierzono, że malina szponka ma właściwości magiczne i ochronne. W Europie Północnej i Ameryce Północnej, gdzie została introdukowana, początkowo uprawiana była jako roślina ozdobna, a później zyskała popularność jako roślina owocowa.
Kalendarz użycia
Kwiaty pojawiają się na przełomie maja i czerwca. Owoce dojrzewają od lipca do września, w zależności od odmiany i warunków klimatycznych. Najlepszy czas na zbiór to okres, gdy owoce łatwo odchodzą od kielicha. Sadzenie i przesadzanie najlepiej przeprowadzać jesienią lub wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji. Przycinanie pędów powinno odbywać się po zbiorze owoców, usuwając stare i uszkodzone pędy. Zbiór liści do herbaty można przeprowadzać w okresie letnim.