🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Prosopis juliflora jest wszechstronną rośliną w permakulturze. Jej liście i strąki są bogate w białko i mogą być wykorzystywane jako pasza dla zwierząt, a także jako nawóz zielony. Drewno jest twarde i trwałe, idealne na opał, konstrukcje i meble. Roślina jest odporna na suszę i może być wykorzystywana do rekultywacji terenów zdegradowanych, stabilizacji gleby i tworzenia żywopłotów wiatrochronnych. Strąki są jadalne po odpowiednim przygotowaniu (suszenie i mielenie na mąkę) i mają słodki smak. Korzenie wiążą azot w glebie, poprawiając jej żyzność. Może być również wykorzystywana do produkcji węgla drzewnego (biochar).
Opis Permapeople
Prosopis juliflora to kolczasty krzew lub niewielkie drzewo, pochodzące z Meksyku, Ameryki Południowej i Karaibów. Jest uważana za gatunek inwazyjny w wielu regionach świata.
Opis botaniczny
Prosopis juliflora to drzewo lub krzew z rodziny bobowatych (Fabaceae), pochodzące z Ameryki Południowej. Osiąga wysokość od 5 do 12 metrów, choć w sprzyjających warunkach może dorastać do 20 metrów. Posiada głęboki, rozbudowany system korzeniowy, co pozwala mu przetrwać w suchych warunkach. Kora jest szara i łuszcząca się. Liście są złożone, pierzaste, z drobnymi listkami. Kwiaty są małe, żółte, zebrane w gęste grona. Owoce to długie, zakrzywione strąki zawierające brązowe nasiona. Roślina jest bardzo szybko rosnąca i łatwo się rozsiewa.
Uprawa współrzędna
Prosopis juliflora dobrze rośnie w towarzystwie roślin motylkowych, które również wiążą azot w glebie, np. łubin, groch, fasola. Dobrze współgra z roślinami odpornymi na suszę, takimi jak akacja, tamaryszek. Należy unikać sadzenia w pobliżu roślin wymagających dużo wody, ponieważ Prosopis juliflora może konkurować z nimi o zasoby wodne. Nie zaleca się sadzenia w pobliżu roślin wrażliwych na zasolenie gleby, ponieważ Prosopis juliflora może zwiększać zasolenie.
Metody rozmnażania
Prosopis juliflora rozmnaża się głównie przez nasiona. Nasiona wymagają skaryfikacji (uszkodzenia powłoki nasiennej) w celu poprawy kiełkowania. Można je skaryfikować mechanicznie (np. przez delikatne zarysowanie) lub chemicznie (np. przez moczenie w gorącej wodzie). Nasiona wysiewa się wiosną lub jesienią. Roślina może być również rozmnażana przez sadzonki pędowe, ale ta metoda jest mniej skuteczna. Możliwe jest również rozmnażanie przez odrosty korzeniowe, ale jest to rzadko stosowane.
Historia i tradycje
Prosopis juliflora od wieków była wykorzystywana przez rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej. Strąki były ważnym źródłem pożywienia, a drewno służyło do budowy domów i wyrobu narzędzi. Roślina była również wykorzystywana w celach leczniczych, np. do leczenia ran i chorób skóry. Wprowadzona na inne kontynenty, często stała się gatunkiem inwazyjnym, ale w odpowiednich warunkach może być cennym zasobem.
Kalendarz użycia
Kwiaty pojawiają się zwykle od kwietnia do czerwca. Strąki dojrzewają od sierpnia do października. Najlepszy czas na zbiór strąków to późna jesień lub wczesna zima, po ich wyschnięciu. Sadzenie nasion najlepiej przeprowadzać wiosną lub jesienią. Cięcie formujące można wykonywać wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wzrostu. Liście można zbierać przez cały sezon wegetacyjny.