🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Geum miejska jest cenną rośliną w permakulturze ze względu na swoje wszechstronne zastosowanie. Młode liście i korzenie można spożywać na surowo lub gotowane, dodając do sałatek lub zup. Mają lekko gorzki, rzodkiewkowy smak. Kwiaty można wykorzystać do przygotowania herbaty o właściwościach leczniczych, działającej przeciwzapalnie i ściągająco. Roślina przyciąga zapylacze, a jej gęsty pokrój pomaga w ograniczaniu wzrostu chwastów. Może być stosowana jako roślina okrywowa w rabatach i pod drzewami. Dodatkowo, Geum miejska jest rośliną wskaźnikową, preferującą gleby bogate w wapń.
Opis Permapeople
Dzięgiel leśny (Geum urbanum), znany również jako dzięgielówka, herb beneta lub kolewort, jest byliną z rodziny różowatych (Rosaceae), pochodzącą z Europy, Azji i Afryki Północnej. Występuje w lasach i żywopłotach. Roślina osiąga wysokość 30-70 cm. Charakteryzuje się żółtymi kwiatami o pięciu płatkach, kwitnącymi od późnej wiosny do lata. Korzeń posiada zapach przypominający goździki i był wykorzystywany w celach leczniczych oraz jako środek aromatyzujący.
Opis botaniczny
Geum urbanum, znana jako dziwianka miejska, to bylina należąca do rodziny różowatych (Rosaceae). Osiąga wysokość od 15 do 60 cm. Charakteryzuje się kłączem, z którego wyrastają proste, owłosione łodygi. Liście są pierzasto podzielone, z ząbkowanymi brzegami. Kwiaty są żółte, pojedyncze lub zebrane w luźne kwiatostany. Kwitnie od maja do sierpnia. Owocem jest niełupina, pokryta haczykami, co ułatwia jej rozprzestrzenianie się przez zwierzęta. Występuje powszechnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej, często na terenach miejskich, skąd pochodzi jej nazwa.
Uprawa współrzędna
Dziwianka miejska dobrze rośnie w towarzystwie roślin preferujących gleby bogate w wapń, takich jak cebula, czosnek, por, szpinak i buraki. Dobrze współgra również z ziołami, takimi jak tymianek i szałwia. Należy unikać sadzenia jej w pobliżu roślin preferujących gleby kwaśne, takich jak borówki i azalie. Może również konkurować z roślinami o słaby wzrost.
Metody rozmnażania
Geum miejska rozmnaża się głównie przez kłącza i korzenie. Można je podzielić wiosną lub jesienią i przesadzić na nowe stanowisko. Można również rozmnażać ją przez nasiona, ale kiełkowanie jest nierówne i wymaga stratyfikacji (przechłodzenia nasion). Nasiona zbiera się jesienią, a następnie wysiewa się wczesną wiosną. Roślina łatwo rozsiewa się również samoistnie dzięki haczykowatym owocom.
Historia i tradycje
Dziwianka miejska była znana i wykorzystywana od dawna w medycynie ludowej. W średniowieczu stosowano ją w leczeniu ran, owrzodzeń i dolegliwości żołądkowych. Używano jej również jako środek moczopędny i przeciwbiegunkowy. W niektórych regionach uważano, że posiada właściwości magiczne i chroni przed złymi duchami. W kuchni ludowej spożywano młode liście i korzenie jako dodatek do potraw. Obecnie, zainteresowanie tą rośliną odradza się w kontekście poszukiwania dzikich jadalnych roślin i zrównoważonego ogrodnictwa.
Kalendarz użycia
Kwitnienie: maj - sierpień. Zbiór liści: wiosna - wczesne lato (młode liście). Zbiór korzeni: jesień (po 2-3 latach wzrostu). Zbiór nasion: sierpień - wrzesień. Sadzenie/podział kłączy: wiosna lub jesień. Cięcie: brak konieczności, można usuwać przekwitłe kwiatostany.