
🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Jarząb pospolity jest niezwykle wszechstronną rośliną w permakulturze. Owoce są jadalne i bogate w witaminę C, idealne do dżemów, galaretek, syropów i nalewek. Liście i kwiaty mają właściwości lecznicze, wykorzystywane w ziołolecznictwie. Krzew stanowi doskonałą barierę ochronną, zapewniając schronienie dla ptaków i owadów pożytecznych. Jego korzenie wzmacniają glebę, zapobiegając erozji. Drewno jest twarde i wytrzymałe, nadaje się do drobnych prac stolarskich. Można go wykorzystać w żywopłotach, ale również jako drzewo wolnostojące.
Opis Permapeople
Głóg pięciopręcikowy ( Crataegus pentagyna ), zwany również głogiem o pięciu szyjkach, jest gatunkiem głogu występującym w południowo-wschodniej Europie.
Opis botaniczny
Jarząb pospolity (Crataegus pentagyna) to krzew lub niewielkie drzewo z rodziny różowatych (Rosaceae). Osiąga wysokość do 6-8 metrów. Charakteryzuje się gęstą koroną i cierniastymi gałęziami. Liście są trójklapowe, z ząbkowanymi brzegami. Kwiaty białe, zebrane w gęste kwiatostany. Owoce to jabłkowate torebki, czerwone, zawierające 5 pestek (stąd nazwa pięcioprętkowy). Kwitnie wiosną (maj-czerwiec), owoce dojrzewają jesienią (wrzesień-październik). Występuje naturalnie w Europie i Azji Zachodniej.
Uprawa współrzędna
Jarząb pospolity dobrze rośnie w towarzystwie drzew owocowych, takich jak jabłonie i grusze, wzajemnie się chroniąc przed szkodnikami. Dobrze komponuje się z krzewami jagodowymi, takimi jak porzeczki i agrest. Unikać sadzenia w pobliżu orzechów włoskich, które mogą konkurować o składniki odżywcze. Przyciąga owady zapylające, co korzystnie wpływa na plony roślin w pobliżu. Dobrze rośnie w towarzystwie roślin motylkowych, które wzbogacają glebę w azot.
Metody rozmnażania
Jarząb pospolity można rozmnażać na kilka sposobów. Najłatwiejsza jest siew nasion, ale wymaga stratyfikacji (przechowywania nasion w wilgotnym piasku w chłodnym miejscu przez kilka miesięcy). Można również rozmnażać przez odrosty korzeniowe, sadzonki pędowe (wiosną lub latem) oraz przez odkłady. Rozmnażanie wegetatywne zapewnia zachowanie cech odmiany macierzystej. Szczepienie jest również możliwe, ale rzadziej stosowane.
Historia i tradycje
Jarząb pospolity od dawna był ceniony przez ludy słowiańskie. Wierzono, że chroni przed złymi duchami i zapewnia szczęście. Używano go w obrzędach magicznych i leczniczych. Owoce jarzębiny, choć mniej smaczne niż jarząb pospolity, były ważnym źródłem witamin w okresie zimowym. W medycynie ludowej wykorzystywano liście i kwiaty do leczenia chorób serca i układu krążenia. Drewno jarzębu używano do wyrobu narzędzi i drobnych przedmiotów.
Kalendarz użycia
Kwitnienie: maj-czerwiec. Dojrzewanie owoców: wrzesień-październik. Zbiór owoców: po pierwszych przymrozkach, aby poprawić ich smak. Sadzenie: jesień lub wczesna wiosna. Cięcie: późna zima lub wczesna wiosna, usuwanie suchych i uszkodzonych gałęzi. Zbiór kwiatów: maj-czerwiec. Zbiór liści: wiosna lub jesień.