🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Wąkrotka azjatycka jest ceniona w permakulturze ze względu na swoje właściwości lecznicze i adaptacyjne. Używana jest w ziołolecznictwie do wspomagania gojenia ran, poprawy pamięci i koncentracji, a także redukcji stresu. W ogrodzie może pełnić rolę rośliny okrywowej, zapobiegając erozji gleby i utrzymując wilgoć. Można ją wykorzystać jako naturalny nawóz zielony, wzbogacając glebę w składniki odżywcze. Liście są jadalne, choć smakują gorzko i są używane w niewielkich ilościach w sałatkach lub jako dodatek do potraw.
Opis Permapeople
Gotu Koła, znana również jako Centella asiatica, jest byliną pochodzącą z terenów podmokłych Azji. Charakteryzuje się drobnymi, wachlarzowato ułożonymi liśćmi i białymi lub różowawymi kwiatami. Zazwyczaj osiąga wysokość 30-60 cm.Pod względem wyglądu, Gotu Koła posiada drobne, wachlarzowate liście i białe lub różowawoczerwone kwiaty. Pędy rośliny są smukłe i często wykazują czerwonawe lub purpurowe zabarwienie.Jeśli chodzi o warunki uprawy, Gotu Koła preferuje wilgotne, bagienne stanowiska z częściowym zacienieniem. Może być uprawiana z powodzeniem w różnych typach gleb, ale najlepiej rośnie w glebie wilgotnej, dobrze przepuszczalnej. Aby ją uprawiać, ogrodnik powinien zapewnić jej obfite podlewanie i utrzymywać stałą wilgotność gleby. Pod względem mrozoodporności, Gotu Koła jest odporna na niskie temperatury i zimuje w gruncie.Gotu Koła jest jadalna i często wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ziołowej. Liście rośliny można spożywać na surowo lub po ugotowaniu, a także jadalny jest korzeń. Roślina ma łagodny, lekko gorzkawy smak. Po zbiorze jadalne części rośliny można suszyć i przechowywać w szczelnym pojemniku.Gotu Koła posiada szeroki zakres zastosowań leczniczych. Jest powszechnie stosowana w leczeniu różnych schorzeń skórnych, w tym ran, oparzeń i egzemy. Wykorzystywana jest również do poprawy krążenia oraz w leczeniu zmęczenia umysłowego i lęków. Oprócz zastosowań leczniczych, roślina może być wykorzystywana jako roślina okrywowa oraz do ochrony przed wiatrem w ogrodach.Gotu Koła stanowi źródło pożywienia i schronienia dla wielu zwierząt. Jej liście są pokarmem dla ptaków i innych zwierząt, a roślina może stanowić schronienie dla drobnych zwierząt, takich jak gryzonie i owady.
Opis botaniczny
Wąkrotka azjatycka (Centella asiatica) to wieloletnia roślina zielna z rodziny selerowatych (Apiaceae). Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej, ale naturalizowała się w wielu regionach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie. Charakteryzuje się płożącymi się pędami, z których wyrastają drobne, okrągłe lub owalne liście o średnicy 1-3 cm. Kwiaty są drobne, białe lub różowe, zebrane w baldachy. Roślina preferuje wilgotne, zacienione stanowiska i dobrze rośnie w glebach bogatych w próchnicę. Rozmnaża się wegetatywnie za pomocą pędów korzeniowych oraz przez nasiona.
Uprawa współrzędna
Wąkrotka azjatycka dobrze rośnie w towarzystwie roślin lubiących wilgoć i cień, takich jak paprocie, hosty, czy funkie. Dobrze współgra z roślinami z rodziny kapustnych, wzmacniając ich wzrost i odporność na choroby. Należy unikać sadzenia jej w pobliżu roślin wymagających pełnego słońca i suchej gleby, ponieważ może to prowadzić do zahamowania ich wzrostu. Dobrze sprawdza się jako roślina okrywowa pod drzewami owocowymi, chroniąc glebę i utrzymując wilgoć.
Metody rozmnażania
Wąkrotkę azjatycką można rozmnażać na kilka sposobów. Najłatwiejsza jest rozmnażanie wegetatywne, poprzez oddzielanie pędów korzeniowych i sadzenie ich w wilgotnej glebie. Można również rozmnażać przez sadzonki pędowe, pobierając fragmenty pędów z liśćmi i ukorzeniając je w wodzie lub wilgotnym podłożu. Rozmnażanie przez nasiona jest możliwe, ale wymaga cierpliwości, ponieważ nasiona mają niską zdolność kiełkowania i wymagają specjalnego przygotowania (np. skaryfikacji).
Historia i tradycje
Wąkrotka azjatycka ma długą historię wykorzystania w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Od wieków stosowana była do leczenia ran, oparzeń, chorób skóry, a także do poprawy funkcji poznawczych. W tradycyjnej medycynie indonezyjskiej uważana jest za symbol długowieczności. W niektórych kulturach używana była również jako afrodyzjak. W Europie zyskała popularność w XIX wieku, głównie jako środek wspomagający leczenie chorób skóry i ran.
Kalendarz użycia
Wąkrotka azjatycka kwitnie od maja do października. Liście można zbierać przez cały sezon wegetacyjny, najlepiej przed kwitnieniem, gdy zawierają najwięcej substancji aktywnych. Sadzenie i rozmnażanie wegetatywne najlepiej przeprowadzać wiosną lub wczesną jesienią. Roślina jest mrozoodporna, ale w surowych zimach może wymagać okrycia. Zbiór pędów korzeniowych do rozmnażania można przeprowadzać jesienią lub wczesną wiosną.