Szczurzysmak, Amarantus przedprożny, Szarłat przedprożny
Amaranthus hypochondriacus
🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Amarantus przedprożny jest wszechstronną rośliną w permakulturze. Jego liście i młode pędy można spożywać jako warzywo liściaste, podobne do szpinaku, bogate w białko i witaminy. Nasiona są jadalne i mogą być mielone na mąkę, używaną do wypieku chleba, ciast i innych wypieków. Roślina ma również zastosowanie w medycynie ludowej, a jej nasiona są źródłem cennych olejów. Dodatkowo, amarantus przedprożny jest doskonałym gatunkiem okrywającym, zapobiegającym erozji gleby i poprawiającym jej strukturę. Przyciąga również pożyteczne owady, takie jak pszczoły i motyle.
Opis Permapeople
Szczawik grzebieniasty (Amaranthus hypochondriacus) to roślina ozdobna, uprawiana również jako zboże. Znany jest z efektownych, czerwonych kwiatostanów – kłosów.
Opis botaniczny
Amarantus hypochondriacus, znany jako szczurzysmak, to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny amarantowatych (Amaranthaceae). Pochodzi z Ameryki Południowej, ale obecnie jest uprawiany na całym świecie. Charakteryzuje się wysokim wzrostem, osiągając nawet 2-3 metry wysokości. Posiada proste, lancetowate liście o barwie zielonej lub czerwonawej. Kwiaty są drobne, zebrane w gęste, zwisające kwiatostany, które mogą być zielone, żółte, czerwone lub purpurowe. Owoce to małe, okrągłe nasiona o ciemnej barwie.
Uprawa współrzędna
Amarantus przedprożny dobrze rośnie w towarzystwie pomidorów, papryki, bakłażanów i ziemniaków. Poprawia wzrost tych roślin i chroni je przed szkodnikami. Dobrze współgra również z fasolą i grochem, które dostarczają mu azotu. Należy unikać sadzenia amarantusa w pobliżu kapusty i brokułów, ponieważ mogą one hamować jego wzrost. Amarantus przyciąga pożyteczne owady, które pomagają w zapylaniu i ochronie innych roślin w ogrodzie.
Metody rozmnażania
Amarantus przedprożny rozmnaża się głównie przez nasiona. Nasiona wysiewa się wczesną wiosną, bezpośrednio do gruntu lub na rozsadniku. Roślina preferuje stanowiska słoneczne i gleby żyzne, dobrze przepuszczalne. Można również rozmnażać amarantus przez sadzonki wierzchołkowe, ale jest to mniej popularna metoda. Nasiona amarantusa są łatwe do zbierania i przechowywania, co ułatwia ich wykorzystanie w kolejnych sezonach.
Historia i tradycje
Amarantus przedprożny był ważną rośliną uprawną dla ludów prekolumbijskich w Ameryce Środkowej i Południowej, szczególnie dla Azteków i Inków. Używano go jako źródło pożywienia, a także w celach rytualnych. Nasiona amarantusa były ważnym składnikiem diety, a liście stosowano w medycynie ludowej. Po przybyciu Europejczyków uprawa amarantusa została częściowo zapomniana, ale w ostatnich latach obserwuje się ponowne zainteresowanie tą rośliną ze względu na jej wartości odżywcze i wszechstronność.
Kalendarz użycia
Siew: kwiecień - maj. Kwitnienie: lipiec - wrzesień. Zbiór liści: czerwiec - październik (młode liście). Zbiór nasion: wrzesień - październik (po wyschnięciu kwiatostanów). Amarantus jest rośliną ciepłolubną, więc siew i uprawa powinny odbywać się po ustąpieniu przymrozków. Liście można zbierać regularnie, aby pobudzić wzrost rośliny. Nasiona zbiera się po wyschnięciu kwiatostanów, a następnie oddziela od plew.