🌿 Morfologia
🌞 Warunki uprawy
🌍 Pochodzenie i rodzina
🌾 Zastosowania
Uwaga: Pomimo staranności w przygotowaniu tej karty, przed jakimkolwiek użyciem lub spożyciem rośliny należy skonsultować różne źródła. W razie wątpliwości skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą
Zastosowania w permakulturze
Aktinidia wielopienna jest cenną rośliną w permakulturze ze względu na swoje jadalne owoce, które przypominają małe kiwi. Można je spożywać na surowo, dodawać do deserów, dżemów, soków i win. Liście można wykorzystać do przygotowania herbaty. Roślina ta jest również doskonałym źródłem witamin i minerałów. Ze względu na swoją pnącą naturę, aktinidia wielopienna może być wykorzystywana do tworzenia żywych płotów i osłon, zapewniając prywatność i schronienie dla dzikiej fauny. Dodatkowo, kwiaty przyciągają zapylacze, wspierając bioróżnorodność w ogrodzie.
Opis Permapeople
Aktinidia wielokwiatowa, znana również jako srebrna winorośl lub matatabi, jest rośliną kwitnącą z rodziny aktinidiowatych (Actinidiaceae), pochodzącą z górskich obszarów Japonii i Chin. Jest powszechnie znana ze swojego silnego oddziaływania na koty, wywołując u nich reakcję przypominającą kocimiętkę.
Opis botaniczny
Aktinidia wielopienna (Actinidia polygama) to gatunek pnącza z rodziny aktinidiowatych (Actinidiaceae). Pochodzi z Azji Wschodniej, w tym z Chin, Japonii i Rosji. Jest to bliski krewny popularnego kiwi (Actinidia deliciosa), ale owoce są znacznie mniejsze, o średnicy około 2-3 cm. Pnącze może osiągać długość do 8 metrów. Liście są sercowate, z ząbkowanymi brzegami. Kwiaty są białe, drobne i zebrane w grona. Owoce dojrzewają jesienią i mają słodko-kwaśny smak. Roślina jest dwupienna, co oznacza, że potrzebuje zarówno roślin męskich, jak i żeńskich, aby owocować.
Uprawa współrzędna
Aktinidia wielopienna dobrze rośnie w towarzystwie roślin motylkowych, takich jak fasola i groch, które wzbogacają glebę w azot. Dobrze sprawdza się również w towarzystwie roślin cebulowych, takich jak czosnek i cebula, które odstraszają szkodniki. Należy unikać sadzenia aktinidii wielopiennej w pobliżu roślin o silnym zapachu, takich jak pomidory i papryka, ponieważ mogą one zakłócać zapylanie. Dobrze rośnie również w cieniu większych drzew.
Metody rozmnażania
Aktinidia wielopienna może być rozmnażana na kilka sposobów. Najczęściej stosuje się sadzonki pędowe pobierane latem lub jesienią. Sadzonki ukorzenia się w wilgotnym podłożu, np. mieszance torfu i piasku. Można również rozmnażać aktinidię wielopienną przez odrosty korzeniowe, które pojawiają się w pobliżu rośliny matecznej. Nasiona aktinidii wielopiennej również można wykorzystać do rozmnażania, ale proces ten jest bardziej czasochłonny i wymaga stratyfikacji nasion.
Historia i tradycje
Aktinidia wielopienna od wieków jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej. Owoce były spożywane jako lekarstwo na przeziębienie i grypę, a także jako środek wzmacniający odporność. Liście były stosowane do leczenia ran i oparzeń. W Japonii aktinidia wielopienna była również uprawiana jako roślina ozdobna, ze względu na swoje piękne liście i kwiaty. W ostatnich latach roślina zyskała popularność w permakulturze i ogrodnictwie ekologicznym na całym świecie.
Kalendarz użycia
Kwiaty pojawiają się w maju i czerwcu. Owoce dojrzewają od września do października. Sadzonki pędowe pobiera się latem lub jesienią. Rośliny można sadzić wiosną lub jesienią. Przycinanie wykonuje się zimą, usuwając uszkodzone i chore pędy. Liście można zbierać przez cały sezon wegetacyjny do przygotowania herbaty.