đŋ Morfologie
đ Groeiomstandigheden
đ Herkomst en familie
đž Toepassingen
Let op: Ondanks de zorgvuldigheid bij het opstellen van deze fiche is het essentieel om verschillende bronnen te raadplegen voordat u een plant gebruikt of consumeert. Bij twijfel, raadpleeg een gekwalificeerde professional
Permacultuur toepassingen
Ahipa is een knolgewas dat zowel de knol als de peulen gegeten kunnen worden. De knol is knapperig en zoet, vergelijkbaar met een waterkastanje, en kan rauw of gekookt gegeten worden. De peulen zijn jong geplukt lekker in salades of gestoofd. De plant is een goede stikstoffixerende bodemverbeteraar, vooral in combinatie met andere planten. Het is een waardevolle toevoeging aan een voedselbos of moestuin, en kan gebruikt worden als dekkultuur om onkruid te onderdrukken.
Permapeople beschrijving
Pachyrhizus ahipa is een peulvrucht afkomstig uit de Andes, die wordt geteeld voor zijn eetbare knolvormige wortels, welke rauw of gekookt worden gegeten.
Botanische beschrijving
Pachyrhizus ahipa is een klimplant uit de vlinderbloemfamilie (Fabaceae). Het is afkomstig uit de Andes van Zuid-Amerika, voornamelijk Peru en Bolivia. De plant heeft een wortelstok met grote, eetbare knollen. De stengels zijn rankend en kunnen tot 3 meter lang worden. De bladeren zijn samengesteld en hebben drie blaadjes. De bloemen zijn geel of wit en groeien in trossen. De vruchten zijn peulvruchten die zaden bevatten. De knollen zijn ovaal tot rond en hebben een bruine schil. De plant is winterhard tot zone 7.
Combinatieteelt
Ahipa groeit goed samen met mais, bonen en pompoen (de 'Three Sisters' methode). Het is een goede stikstoffixerende plant en verrijkt de bodem. Vermijd het planten van ahipa in de buurt van aardappelen, omdat ze beide vatbaar zijn voor dezelfde ziekten. Goede buren zijn ook tomaten, paprika's en koolsoorten. De plant kan ook gebruikt worden als bodembedekker rond fruitbomen en struiken.
Vermeerderingsmethoden
Ahipa kan vermeerderd worden door middel van knolstukken en zaden. Het vermeerderen met knolstukken is de meest gebruikelijke en snelste methode. Snijd de knol in stukken van ongeveer 5-10 cm, waarbij elk stuk minstens ÊÊn 'oog' (knooppunt) bevat. Laat de stukken een paar dagen drogen voordat je ze plant. Zaden kunnen ook gebruikt worden, maar de kiemkracht is vaak laag en het duurt langer voordat de planten volgroeid zijn. Zaai de zaden in het voorjaar in een zaaibak en verplant de jonge planten na de laatste vorst.
Geschiedenis en tradities
Ahipa is al eeuwenlang een belangrijk voedselgewas voor de inheemse bevolking van de Andes. Het werd oorspronkelijk gecultiveerd door de Inca's en werd beschouwd als een heilige plant. De knollen werden gebruikt als voedselbron en als medicijn. De plant werd ook gebruikt bij religieuze ceremonies. In de traditionele geneeskunde werd ahipa gebruikt om maagklachten, huidproblemen en reumatische pijnen te behandelen. Tegenwoordig wordt ahipa steeds vaker gecultiveerd in andere delen van de wereld, waaronder Europa en Noord-Amerika.
Gebruikskalender
De knollen kunnen geoogst worden na 6-9 maanden, afhankelijk van het klimaat en de groeiomstandigheden. De peulen kunnen geoogst worden wanneer ze jong en nog groen zijn, meestal in de zomer. De plant kan in het voorjaar geplant worden, na de laatste vorst. De plant bloeit in de zomer en de peulen rijpen in de herfst. De knollen kunnen in de winter geoogst worden, maar kunnen ook in de grond blijven zitten tot het voorjaar. Snoeien is niet noodzakelijk, maar je kunt de plant wel leiden en ondersteunen.